Umowa o dzieło zawierana jest pomiędzy zamawiającym, który zamawia wykonanie określonej pracy, a za jej wykonanie musi wypłacić wynagrodzenie określone w umowie, oraz osobą przyjmująca wykonanie zadania zobowiązaną do wykonania danego dzieła. Przedmiot tejże umowy stanowią wszystkie czynności dające widoczne rezultaty – materialne np. wykonanie mebli, a także niematerialne, np. opracowanie strony internetowej.

Z umową o dzieło jako formą za­trud­nie­nia spotka się każda osoba, która za­ra­bia­ na wła­snej kre­atyw­no­ści. Umowa o dzieło nie pod­lega oskład­ko­wa­niu, czyli nie są od niej od­pro­wa­dzane składki na ubez­pie­cze­nia spo­łeczne oraz ubez­pie­cze­nie zdro­wotne, zaś dochód uzy­ski­wany na pod­sta­wie tej umowy pod­lega opo­dat­ko­wa­niu na zasadach ogól­nych, tj. po­dat­kiem do­cho­do­wym od osób fizycznych. Opodatkowanie umowy o dzieło zależne jest od wysokości wynagrodzenia. W przypadku, gdy kwota wynagrodzenia jednorazowo jest niższa lub równa 200 zł brutto, jest to tzw. ryczałt. W ww. przypadku zaliczkę na podatek w wysokości 18 proc. odprowadza się od kwoty brutto przychodu, która nie jest pomniejszona o koszty uzyskania przychodu. Jeżeli zaś wynagrodzenie przewyższa kwotę 200 zł brutto, wtedy wynagrodzenie podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, z kolei zaliczka na podatek w wysokości 18 proc. odprowadzana jest od kwoty brutto przychodu pomniejszonej o koszty uzyskania przychodu. Koszty uzyskania przychodu w przypadku tego rodzaju umowy wynoszą zazwyczaj  20 proc. kwoty brutto. Jednakże, gdy przedmiot umowy stanowi utworzenie utworu autorskiego z przekazaniem praw autorskich, można wówczas przy wyliczaniu zaliczki na podatek zastosować wyższą stawkę kosztów uzyskania przychodu, w wysokości 50 proc. Czasami uwzględnia się także koszty uzyskania przychodów w wysokości większej niż 50%, aczkolwiek autor dzieła powinien wykazać, iż rzeczywiście koszty, które poniósł, były wyższe. Wyjątek stanowi umowa o dzieło zawarta z własnym pracownikiem, który jest zatrudniony także na umowę o pracę, wówczas istnieje obowiązek oskładkowania takiej umowy na zasadach etatu i w takim przypadku koszty uzyskania przychodów obliczane są od kwoty przychodu pomniejszonej o potrącone przez podatnika składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne.